Zikavirus
Grote delen van Zuid- en Midden-Amerika kampen met een uitbraak van het zikavirus, dat ervan wordt verdacht de hersenen van ongeboren baby's aan te tasten. De ziekte wordt verspreid door muggen. Ook in Nederland is het zika-virus inmiddels opgedoken. Tien mensen pikten het virus op bij een reis in Suriname en werden bij terugkomst in Nederland gediagnosticeerd, zo meldt het RIVM.
Het zikavirus behoort tot de familie Flaviviridae, het veroorzaakt zikakoorts. Het zikavirus is verwant met virussen die dengue, gelekoorts, Japanse encefalitis en West Nilekoorts veroorzaken.
Ziekteverschijnselen
Symptomen ontstaan meestal 3-12 dagen na een beet van een besmette mug. Mensen die besmet raken met het zikavirus krijgen niet altijd de ziekteverschijnselen van zikakoorts. Ongeveer 1 op de 4 mensen krijgt klachten. De meeste mensen herstellen na 2-7 dagen volledig zonder ernstige problemen. Een infectie tijdens de zwangerschap kan mogelijk schadelijk zijn voor het ongeboren kind.
Mogelijke symptomen van zikakoorts zijn:
- acute koorts
- niet-etterige ontsteking van het oog (oogbindvlies)
- hoofdpijn
- gevoelloosheid
- spier- en gewrichtspijn (met name van de handen en de voeten, soms met gewrichtszwelling)
- huiduitslag (vaak beginnend in het gezicht en uitspreidend over de rest van het lichaam)
- en minder frequent hoofdpijn (met name achter de ogen), gebrek aan eetlust, overgeven, diarree en buikpijn.
Het is niet eenvoudig om de diagnose te stellen. De symptomen lijken erg op die van een dengue- of chikungunya-infectie en kunnen door elkaar gehaald worden. (zie tabel hieronder). Reizigers met dergelijke klachten die terugkomen uit regio's waar momenteel het zikavirus, en waarbij dengue en chikungunya is uitgesloten, zouden mogelijk besmet kunnen zijn met het zikavirus.
Vergelijking symptomen tussen dengue-, chikungunya- en zikakoorts
|
Symptomen |
Dengue |
Chikungunya |
Zikakoorts |
|---|---|---|---|
|
Koorts |
++++ |
+++ |
+++ |
|
Spierpijn/gewrichtspijn |
+++ |
++++ |
++ |
|
Oedeem in ledematen |
0 | 0 |
++ |
|
Huiduitslag |
++ |
++ |
+++ |
|
Hoofdpijn achter de ogen |
++ |
+ |
++ |
|
Oogontsteking |
0 |
+ |
+++ |
|
Lymfeklierontsteking |
++ |
++ |
+ |
|
Vergrote lever |
0 |
+++ |
0 |
|
Bloedafwijkingen |
+++ |
+++ |
+ |
|
Bloedingen |
+ |
0 |
0 |
Besmetting en preventie
Het zikavirus wordt overgebracht door bepaalde steekmuggen (zogenaamde Aedes-muggen) die veel in en rondom huis voorkomen. Deze muggen voeden zich voornamelijk met menselijk bloed (o.a. Aedes aegypti) en steken zowel overdag als in de late namiddag en begin van de avond. Het is belangrijk om overdag en in het begin van de avond zorgvuldig antimuggenmaatregelen te nemen in gebieden waar het zikavirus voorkomt:
- Dragen van bedekkende kleding
- Smeer onbedekte huid in met een muggenwereldmiddel dat DEET (diethyltoluamide) bevat. Voorzichtigheidshalve wordt geadviseerd om concentraties boven de 30% te mijden bij kinderen jonger dan 2 jaar en bij zwangeren. Er zijn aanwijzingen dat een zikavirusinfectie tijdens de zwangerschap, mogelijk een verhoogde kans geeft op afwijkingen bij het ongeboren kind. Veiligheidshalve wordt zwangere vrouwen die in deze gebieden verblijven geadviseerd extra zorgvuldig anti-muggenmaatregelen.
Er zijn geen vaccins om infectie te voorkomen en er zijn geen medicijnen die het zikavirus doden. De behandeling bestaat uit het bestrijden van symptomen.
Waar komt zikakoorts voor?
Het zikavirus is voor het eerst gevonden in Uganda en Tanzania in 1947. In 2007 werden de eerste patiënten beschreven in Micronesië (eilandengroep in Grote of Stille Oceaan). Vanaf eind 2013 werd het zikavirus ook gevonden in Frans-Polynesië, met een epidemie van ongeveer 10.000 patiënten. Sinds mei 2015 heeft het virus zich verspreid naar verschillende gebieden in Latijns- en Midden Amerika.
|
- Barbados |
- Fiji |
- Honduras |
- Panama |
- Suriname |
|
- Bolivia |
- Frans-Guyana |
- Kaapverdië |
- Paraguay |
- Thailand |
|
- Brazilië |
- Guadeloupe |
- Maldiven |
- Puerto Rico |
- Venezuela |
|
- Colombia |
- Guatemala |
- Martinique |
- Salomonseilanden |
|
|
- Ecuador |
- Guyana |
- Mexico |
- Samoa |
|
|
- El Salvador |
- Haïti |
- Nieuw-Caledonië |
- Saint-Martin |
|
In alle gebieden waar zikavirus is gemeld, komen ook dengue en chikungunya voor.
Het is waarschijnlijk dat de ziekte zich de komende tijd verder zal verspreiden over de (sub)tropische delen van het Amerikaanse continent door intensief reisverkeer tussen de gebieden en door de aanwezigheid van de mug die dit virus kan overdragen (Aedes aegypti). Deze mug komt ook voor op de Antillen en in Suriname.
In Nederland wordt infectie met dit virus alleen vastgesteld bij mensen die het in het buitenland hebben opgelopen. Dat is op dit moment bij 10 reizigers gebeurd die allemaal in Suriname besmet zijn geraakt met het virus. Verspreiding van het zikavirus binnen Nederland is zeer onwaarschijnlijk omdat de verantwoordelijke steekmuggen in Nederland niet of nauwelijks voorkomen.
| Verspreiding Zikavirus |
|
Kijk voor het actuele overzicht van de verspreiding van het zikavirus op ECDC-website |
bron: RIVM